Η συστημική ψυχοθεραπεύτρια – οικογενειακή θεραπεύτρια, Βίκυ Μπαλωμένου εξηγεί πώς η σχέση που είχαμε ως παιδιά με τους γονείς μας καθορίζει τη σχέση που έχουμε με το σύντροφο μας.
Βάση ερευνών έχει διαφανεί ότι η ικανότητα του ανθρώπου να δημιουργεί σχέσεις ως ενήλικας έχει τις ρίζες της στην πρώιμη παιδική ηλικία. Ο Bowlby υποστηρίζει ότι από τη στιγμή που γεννιέται ένα βρέφος εκφράζει μηνύματα για τις ανάγκες και τη διάθεση του, π.χ. ότι πεινάει, κρυώνει, νιώθει φόβο κτλ. Η αντίδραση της μητέρας στα μηνύματα που στέλνει το βρέφος παίζει καθοριστικό ρόλο στην αίσθηση που αποκτά το βρέφος για το αν μπορεί να στηριχτεί σε εκείνη για να του προσφέρει ασφάλεια και παρηγοριά. Η ποιότητα της σχέσης που θα αναπτυχθεί μεταξύ της μητέρας και του βρέφους σχετίζεται με τις προσδοκίες που το παιδί θα αναπτύξει στην συνέχεια για τον εαυτό του, τους άλλους, τον κόσμο γύρω του και φυσικά για τον σύντροφο του.
Τα συναισθήματα και οι συμπεριφορές που χαρακτηρίζουν τις ερωτικές σχέσεις παρουσιάζουν την ίδια δυναμική και τα ίδια χαρακτηριστικά με τη σχέση μητέρας- βρέφους, όπως είναι η αναζήτηση εγγύτητας και η διαμαρτυρία κατά τον αποχωρισμό.
Οι τέσσερις τύποι δεσμού στα ζευγάρια:
Βασισμένοι στη θεωρία του δεσμού Bowlby, παρουσιάζονται και στα ζευγάρια τέσσερις τύποι δεσμού:
- Ασφαλής δεσμός: Τα άτομα που έχουν ασφαλή δεσμό αισθάνονται άνετα να είναι συναισθηματικά κοντά με το/τη σύντροφό τους και να εξαρτώνται από αυτόν/ήν και δεν ανησυχούν ότι θα τους εγκαταλείψει.
- Αποφυγής/απορριπτικός δεσμός: Τα άτομα που έχουν δεσμό τύπου αποφυγής/απορριπτικό αρνούνται τη σημασία της εγγύτητας και της οικειότητας στη σχέση εξαιτίας των αρνητικών προσδοκιών που έχουν για τους άλλους και μεγεθύνουν τη σημασία της διατήρησης της ανεξαρτησίας τους.
- Δεσμός εμμονής: Τα άτομα που έχουν δεσμό τύπου εμμονής εμφανίζουν μία έντονη ανάγκη για τη σύναψη στενών διαπροσωπικών σχέσεων, αναζητούν υπερβολικά την αποδοχή και την επιβεβαίωση από τους άλλους, ανησυχούν ότι ο/η σύντροφός τους δεν θα είναι διαθέσιμος/η όποτε τον/την χρειάζονται και ότι θα τους εγκαταλείψει.
- Φοβικός δεσμός: Τα άτομα που έχουν δεσμό φοβικού τύπου επιθυμούν τη σύναψη στενών συναισθηματικών σχέσεων. Ωστόσο, λόγω των αρνητικών προσδοκιών που έχουν για τους άλλους αποφεύγουν την εγγύτητα με σκοπό να προστατεύσουν τον εαυτό τους από την πιθανή απόρριψη.
Διάβασε ακόμη – Πώς να βάλεις όρια στην πατρική σου οικογένεια
Όλα αυτά τα χρόνια συναντώ ανθρώπους όπου μέσα από την ψυχοθεραπευτική συζήτηση αναδύεται έντονα ότι οι θετικές οικογενειακές εμπειρίες της παιδικής ηλικίας προωθούν τη σύναψη ασφαλών και σταθερών σχέσεων στην ενήλικη ζωή. Αντιθέτως, οι αρνητικές σχέσεις γονέα-παιδιού στην παιδική ηλικία έχουν συνδεθεί με την παρουσία δυσκολιών στη σύναψη και διατήρηση των στενών διαπροσωπικών σχέσεων κατά τη διάρκεια της εφηβικής και ενήλικης περιόδου.
Αυτό φυσικά δε σημαίνει ότι αν έχεις βιώσει αρνητικές εμπειρίες στη σχέση σου με τους γονείς σου είσαι καταδικασμένη να έχεις δύσκολες σχέσεις. Το πρώτο βήμα είναι να σκεφτείς, “να αναστοχαστείς” πάνω στον τρόπο που σχετίζεσαι με τον σύντροφο σου και πως εσύ και τα βιώματα σου επιδρούν στη σχέση σου. Κάποιες φορές ίσως στη σχέση βιώνεις συναισθήματα που δεν αφορούν τον σύντροφο σου αλλά αφορούν τους γονείς σου. Ή μπορεί η ένταση των συναισθημάτων που βιώνεις να μην αφορά τον σύντροφο σου και τα θέματα που διαχειρίζεστε. Ουσιαστικά αναβιώνεις συναισθήματα που αφορούν την πρώιμες σχέσεις με τους γονείς σου.
Αν διακρίνεις ότι τα βιώματα σου και η σχέση που είχες με τους γονείς σου επηρεάζουν τον τρόπο που σχετίζεσαι με τον σύντροφο σου και επιβαρύνουν την σχέση σου, ίσως χρειαστεί να επεξεργαστείς περισσότερο σε προσωπικό επίπεδο αυτά τα ζητήματα ώστε να δημιουργήσεις εκ νέου ένα ασφαλή δεσμό με τον σύντροφο σου αλλά και γενικότερα με τους ανθρώπους γύρω σου.
Ευχαριστίες στην συστημική ψυχοθεραπεύτρια – οικογενειακή θεραπεύτρια, Βίκυ Μπαλωμένου, τηλ.: 22376522, 99553786, Email: v.balomenou@cytanet.com.cy, www.vickybalomenou.com, Instagram: balomenouvicky, Facebook: Vicky Balomenou Family Therapist
Φωτογραφία: istock
