Βιβλία τόσο διαφορετικά μεταξύ τους αλλά όλα επίσης τόσο ευανάγνωστα, πλούσια σε συναισθήματα και γνώσεις.
Της Ελίτας Σφακιωτάκη
Η ανάγνωση είναι μια εξαιρετική δραστηριότητα που εμπλουτίζει τη γνώση μας, διευρύνει την αίσθηση μας για τον κόσμο και ενισχύει τη φαντασία μας. Από τη συνειδητοποίηση της ψηφιακής εποχής μέχρι τις ιστορίες φαντασίας και τρόμου, και από τα κλασικά μυθιστορήματα μέχρι τις αυτοβιογραφίες, ο καθένας μπορεί να βρει κάτι που τον ενδιαφέρει.
Είναι σημαντικό να βλέπουμε ότι υπάρχει ενδιαφέρον για την ανάγνωση και ότι υπάρχει μια προσπάθεια να προωθηθεί η λογοτεχνία στην ψηφιακή εποχή που ζούμε. Δουλειές, άγχος, πίεση. Η καθημερινότητα σε κρατάει μακριά απο το διάβασμα. Ήρθε μήπως η ώρα να ξεκινήσεις κάποιο βιβλίο τώρα που ήρθε το καλοκαίρι και όλα κυλάνε πιο ομαλά; Παρακάτω παρατίθενται τέσσερα βιβλία τόσο διαφορετικά μεταξύ τους αλλά όλα επίσης τόσο ευανάγνωστα, πλούσια σε συναισθήματα και γνώσεις, που σίγουρα θα τα διαβάσεις με μία ανάσα.
Τι έμαθα περπατώντας τον κόσμο – Λένα Διβάνη
Θα ξεκινήσω με ένα υπέροχο βιβλίο της Λένας Διβάνη το οποίο θα ακουμπήσει την ψυχή σου και θα αποτελέσει την απόδειξη ότι τα βιβλία μπορούν να σε εμπνεύσουν και να σε ξεβολέψουν από την καθημερινή ρουτίνα σου. Α! Και να σε κάνουν να πιστέψεις στον εαυτό σου και ότι όποιος θέλει να κάνει κάτι, ναι θα το κάνει! Αυτό το βιβλίο είναι η πιο ωραία επιρροή. Η κ. Διβάνη θα σου κρατήσει την πιο ωραία συντροφιά. Θα είναι σαν μια φίλη από αυτούς που θες να έχεις κοντά σου γιατί σε επηρεάζουν θετικά μιας και έχουν βρεί την ουσία της ζωής. Ο τρόπος γραφής της, τόσο άμεσος -σα να έχεις πάει για καφέ μαζί της και σου περιγράφει τα ταξίδια της.
Θα ταυτιστείς μαζί της στο ότι είναι άνθρωπος που ρέπει προς τη χαρά και την αισιοδοξία, άνθρωπος με ψυχική διαθεσιμότητα. Διάχυτο άλλωστε αυτό το στοιχείο σε όλο το βιβλίο της. Η πιο όμορφη επιρροή για το πως βλέπεις την ίδια τη ζωή, τις εμπειρίες της ζωής και την πραγματική ομορφιά που έχει. Θα ταξιδέψεις μαζί της από τη Βενεζουέλα στην Κούβα του Τσε, θα εκτιμήσεις το τι έχεις ταξιδεύοντας στην Αιθιοπία, θα εξερευνήσεις το Βιετνάμ, θα πας στη γη του Πυρός όπου ο Δαρβίνος εμπνεύστηκε τη θεωρία του, θα πεζοπορήσεις στην Νέα Ζηλανδία των Μαορί. Και όλα αυτά ενώ εσύ θα είσαι απλά σε μια ξαπλώστρα ενός ελληνικού νησιού, ή εάν είσαι από τους άτυχους, στο κέντρο της Αθήνας, υπομένωντας τον αθηναικό καύσωνα. Θα μάθεις τον κόσμο ανεβαίνοντας σε βουνά, στην Ελβετία, πηγαίνοντας στην Ινδία και την Αίγυπτο, θα γνωρίσεις ανθρώπους καλούς – κακούς συνοδοιπόρους, ενδιαφέροντες, γκρινιάριδες, κοινωνικούς. Θα δεις την δίψα του ανθρώπου για γνώση και εξερεύνηση και πραγματικά… ή θα ζηλεψεις ή θα ξεκινήσεις να οργανώνεις τις δικές σου διακοπές. Τελειώνοντας το βιβλίο θα σου μείνει η αίσθηση, όπως άλλωστε έχει και η ίδια η κ. Διβάνη επιβεβαίωσει σε ένα ποντκαστ της, ότι η ζωή είναι τόσο μικρή, σαν μια υπόκλιση σε μία σκηνή. Ας την κάνουμε λοιπόν όσο πιο διαφορετικά γίνεται.
Μικρό χρονικό τρέλας – Αύγουστος Κορτώ
Η επόμενη πρόταση μου είναι ένα βιβλίο του Αυγούστου Κορτώ, ο οποίος λόγω της άμεσης και ευανάγνωστης γραφής του αποτελεί πάντα την καλύτερη παρεά. Διαβάζοντας το αυτοβιογραφικό αυτό βιβλίο σκεφτόμουν την ταινία “Τζόκερ”. Και συνεχώς στριφογυρνούσε στο μυαλό μου μια φράση που όταν βγήκα από το σινεμά με προβλημάτισε ιδιαίτερα: “το κακό με τις ψυχικές ασθένειες είναι ότι οι άνθρωποι περιμένουν να συμπεριφέρεσαι σαν να μη τις έχεις”. Έτσι και σε αυτό το εξαιρετικό βιβλίο του Αυγούστου Κορτώ, ο Πέτρος αναφέρει: “Για όλα αυτά και για άλλα πολλά, σου ‘χω ζητήσει συγγνώμη μπαμπά, όπως έχω ζητήσει και από τον Τάσο, Δεν θέλησα ποτέ να σας πικράνω, ούτε να περάσετε την κόλαση των ημερών εκείνων και των μηνών που ακολούθησαν. Κι ενώ ξέρω πως δεν φταίω για ό,τι μου συνέβη, και πάλι: Συγγνώμη”.
Και αναρωτιέμαι, για ποιον λόγο άραγε να ζητήσεις συγγνώμη; Η ανάγνωση αυτου του βιβλίου θα σε κάνει να εκτιμήσεις απεριόριστα την τεράστια δυσκολία που υπάρχει στο να μπορέσει ένας άνθρωπος με τόσο σοβαρά τραύματα ψυχής, να τα περιγράφει ανακαλώντας τα με τόση λεπτομέρεια. Πόσο λυτρωτικό πρέπει να είναι αυτό. Θα υποκλιθείς σίγουρα σε αυτήν την ψυχική υπερδύναμη του Αυγουστου Κορτω! Κάθε λέξη του βιβλίου ήταν μια υπενθύμιση για το μη αυτονόητο της ψυχικής δύναμης και για τις αναρίθμητες ψυχικές ασθένειες που διασκορπώνται με ταχύτητα φωτός σήμερα στην κοινωνία μας, είτε είναι κληρονομικές όπως του Πέτρου ή επίκτητες -μιας και ο κόσμος είναι αρκετά άσχημος για να μπορείς να διατηρείς πάντα την ψυχική σου ισορροπία-.
Χρειάζεται προσπάθεια να μπορέσεις να μπεις στο μυαλό ενός ανθρώπου που υποφέρει από μια ψυχική ασθένεια και να αντιληφθείς το επιπρόσθετο ψυχικό φορτίο που κουβαλάει στο να προσπαθεί να γίνει αποδεκτός από την κοινωνία μεταφέροντας συνεχώς την ταμπέλα του “τρελού” [ορίστε και ο τίτλος: μικρό χρονικό μιας τρέλας (πάντα αυτοσαρκαστικός με δόση ειρωνίας ο κ. Κορτώ). Μέσα στη δυσκολία του μυαλού του πόσο άδικο να έρχεται και ο κοινωνικός αποκλεισμός, ο χλευασμός και η απομόνωση, συνθήκες που ένας άνθρωπος με μια σωματική ασθένεια δεν καλείται να βιώσει.
Γράμμα στον Κωστή – Ξένια Καλογεροπούλου
Πριν από δύο χρόνια, και ενώ βρισκόμουν σε μία παραλία, απέναντι μου κάθονταν τέσσερις φίλοι που διάβαζαν το συγκεκριμένο βιβλίο της κ. Καλογεροπούλου και οι τέσσερις ταυτόχρονα. Κάποιοι έκλαιγαν και κάποιοι γελούσαν. Όταν το διάβασα μπόρεσα και κατάλαβα. Ένα βιβλίο στενάχωρο στο περιεχόμενο αλλά με μία νότα αισιοδοξίας και με μία γραφή εμποτισμένη με χιούμορ, που σίγουρα θα το λατρέψεις και θα σε ξεκουράσει. Κατά την ανάγνωση του θα αναρωτηθείς και ίσως λυπηθείς για το πως ένας άνθρωπος με έντονη κοινωνικότητα, αγάπη και καλοσύνη μένει μόνος στον απόηχο της ζωής του. Τότε δεν είναι που θα πρέπει να είναι απλά ήρεμος και χαρούμενος; Γιατί πρέπει να έρθει αντιμέτωπος με την απώλεια και τη μοναξιά; Και εκεί σίγουρα θα σκεφτείς: μακάρι να ζήσω λιγότερα χρόνια, αρκεί σε αυτά να έχω κοντά όλους τους αγαπημένους μου ανθρώπους! Η απώλεια είναι ένας πόνος αβάσταχτος. Τουλάχιστον για τους ανθρώπους που μπορούν και συνδέονται. Θα διαβάσεις μια γυναίκα καλλιεργημένη, ευαίσθητη, δυναμική και ανεξάρτητη, με αθώα συναισθήματα, αξιοπρεπή και γλυκήτατη. Θα διαβάσεις τις δυσκολίες της γυναικείας φύσης και την ταλαιπωρεία που υφίσταται το γυναικείο σώμα στην προσπάθεια να αποκτήσει ένα παιδί. Θα διαβάσεις για έναν έρωτα αγνό και ανιδιοτελή σε μια ηλικία ώριμη που ουσιαστικά δεν τελείωσε ποτέ, μιας και ο χωρισμός ήρθε όχι από επιλογή αλλά από αίτια φυσικά που κανείς δυστυχως δεν μπορεί να αποτρέψει. Δε θα γινόταν άλλωστε να κλείσει και αλλιώς… θα διαβάσεις με φόντο τους ελληνικούς θιάσους, τα ελληνικά νησιά του ‘40 και ‘50, το μη εμπορικό θέατρο της δεκαετίας του ‘60, τα χρόνια της χούντας. Α, και όπως θα διαβάζεις, θα μάθεις ταυτόχρονα ότι η Καλογεροπουλου είχε παίξει στην τριλογία Before Midnight, έχοντας εκεί έναν υπέροχο μονόλογο. Όταν θα διαβάσεις το βιβλίο, σίγουρα θα ψάξεις να τον βρείς και μετά θα οργανώσεις και μια βραδιά σινεμά με φίλους, για να δείτε όλοι μαζί τις ταινίες και να ερωτευτείτε με το ειδύλλιο του Ίθαν Χοκ και της Ζουλί Ντελπί.
Ο Γυάλινος κόσμος – Τενεσί Ουίλιαμς
Τέλος, έχω να σου προτείνω ένα υπέροχο κλασικό μυθιστόρημα, ευανάγνωστο και μικρό που πρώτα το είδα στο θέατρο σε μια απίστευτη σκηνοθετική ατμόσφαιρα που με συγκίνησε και με δόνησε τόσο πολύ που ήθελα να το διαβάσω για να μπορέσω να αγγίξω τα νοήματα του, με τον δικό μου τρόπο. Ο γυάλινος κόσμος είναι ένας περίκλειστος-αδιέξοδος κόσμος μιας τριμελούς οικογένειας.
Ποιος άραγε δεν έχει παίξει όλους τους ρόλους στη ζωή του; Ποιος δεν έχει επιβάλει τα θέλω του σε ανθρώπους που αγαπά; Ποιος δεν έχει καταπνίξει τα όνειρα και τις επιθυμίες του, αποφεύγοντας την επανάσταση του; Ποιος αρτιμελής ή μη δεν έχει διαψεύσει την αξία του και υποτιμήσει τον εαυτό του; Και τέλος ποιος άθελα του στην προσπάθεια του ίσως κάτι να προσφέρει δεν έχει πληγώσει τον άλλον;
Ο Τομ, ο γιος της οικογένειας έφυγε να κυνηγήσει τις αστραπές του, να λυτρωθεί από την καταπίεση και τις επιταγές ενός συστήματος που τον έκανε να ασφυκτιά. Από ένα προδιαγεγραμμένο μέλλον. Λυτρώθηκε όμως με τη φυγή του; Έσβησε τα κεριά του παρελθόντος; Η κόρη Λώρα μπόρεσε πλάθοντας τον δικό της κόσμο μέσω της φαντασίας, να απομακρυνθεί από έναν κόσμο που την πληγώνει ή παγιδεύτηκε σε μια πλάνη, αρνούμενη να παλέψει με τον εαυτό της και τους φόβους της; Και τέλος η μητέρα της οικογένειας, Αμάντα κατάφερε τελικά έχοντας το παρελθόν ως καταφύγιο να βρει την ευτυχία και ολοκλήρωση; Το κλασικό αυτό αριστούργημα του 1944 αναδεικνύει με αριστουργηματικό τρόπο τη διαρκή ανάγκη των ανθρώπων να αποδρούν σε ψευδαισθήσεις, δημιουργώντας ένα δικό τους ευάλωτο κόσμο, μια παγίδα στην οποία πέφτουμε όλοι στη ζωή μας.
