H κλινική διαιτολόγος – διατροφολόγος, Αλεξία Ποταμίτου, σε συμβουλεύει πώς θα βελτιώσεις την διατροφή των παιδιών σου.
H παιδική παχυσαρκία εμφανίζεται σε παιδιά που έχουν προδιάθεση στην αύξηση βάρους και είναι κατά κύριο λόγο αποτέλεσμα κακής διατροφής. Η κακή διατροφή με τη σειρά της είναι αποτέλεσμα λανθασμένων διατροφικών επιλογών.
Η παιδική παχυσαρκία είναι ένα από τα νοσήματα που χρήζει επείγουσας αντιμετώπισης καθώς τα παχύσαρκα παιδιά έχουν αυξημένο κίνδυνο εμφάνισης διαβήτη, υπέρτασης και δυσλιπιδαιμιών. Ταυτόχρονα, πέρα από τις σωματικές επιπτώσεις, η παχυσαρκία έχει και δυσμενείς επιπτώσεις στην ψυχολογία του παιδιού. Επομένως είναι εξαιρετικά σημαντικό για τους γονείς να γνωρίζουν τι μπορούν να κάνουν για την επιτυχή αντιμετώπισή της.
Ένα παιδί μπορεί όντως να βάζει πιο εύκολα κιλά σε σχέση με τα υπόλοιπα παιδιά. Θα γίνει όμως παχύσαρκο μόνο στην περίπτωση που η πρόσληψη θερμίδων μέσω του φαγητού είναι για μεγάλο χρονικό διάστημα σημαντικά μεγαλύτερη από την κατανάλωση θερμίδων μέσω της άσκησης (θα έχει δηλαδή θετικό ισοζύγιο ενέργειας). Άρα τα γονίδια από μόνα τους δεν δικαιολογούν τα παραπάνω κιλά. Η κακή διατροφή παίζει τον κυριότερο ρόλο στην εμφάνιση παχυσαρκίας.
Δεδομένου ότι υπεύθυνοι για τη διατροφή των παιδιών είναι οι γονείς, ο ρόλος τους στη διαμόρφωση υγιεινών διαιτητικών συνηθειών είναι καθοριστικός.
Προτιμήσεις των παιδιών
Επιδημιολογικά δεδομένα από διάφορες χώρες δείχνουν ότι τρόφιμα υψηλής περιεκτικότητας σε λίπος, ζάχαρη και θερμίδες κατατάσσονται στις πρώτες προτιμήσεις των παιδιών. Όλα τα παιδιά προτιμούν τις τηγανητές πατάτες, τα γλυκά και την πίτσα, ενώ από την άλλη υπάρχει μία παγκόσμια αποστροφή για τα λαχανικά. Πρόκειται για τρόφιμα ιδιαιτέρως γευστικά των οποίων η κατανάλωση δημιουργεί μία ευχάριστη αίσθηση κορεσμού και γευστικής πληρότητας.
Επίσης, ένα φαινόμενο που συχνά απαντάται στην παιδική ηλικία και σχετίζεται με την παχυσαρκία είναι η νεοφοβία, δηλαδή η επίμονη αντίσταση των παιδιών να δοκιμάσουν νέα τρόφιμα. Ωστόσο, η επίτευξη ενός φυσιολογικού σωματικού βάρους είναι αδύνατη χωρίς ποικιλία στο καθημερινό διαιτολόγιο.
Διάβασε ακόμη – Παιδική διατροφή: Διατροφολόγος σου λέει όσα πρέπει να γνωρίζεις
Μίμηση
Τα παιδιά έχουν την τάση να μιμούνται τη συμπεριφορά των μεγάλων. Οι διατροφικές τους επιλογές επηρεάζονται σε σημαντικό βαθμό από τη διατροφική συμπεριφορά ατόμων που θαυμάζουν – είτε αυτοί είναι οι γονείς, είτε είναι άλλα συνομήλικα άτομα (πχ αδέρφια ή μεγαλύτεροι συμμαθητές). Ειδικά όσον αφορά τους γονείς η επιρροή τους είναι τεράστια σε αυτές τις ηλικίες. Ενδεικτικά, έρευνα που έγινε σε 550 οικογένειες έδειξε ότι ο πιο ισχυρός προβλεπτικός παράγοντας για την κατανάλωση φρούτων και λαχανικών ήταν η αντίστοιχη κατανάλωση των γονέων. Επομένως προσπαθήστε να είστε θετικά πρότυπα διατροφής για τα παιδιά σας. Τρώτε μαζί όσο πιο συχνά μπορείτε δίνοντας το καλό παράδειγμα και μη διστάζετε να δοκιμάζετε καινούργια τρόφιμα μπροστά τους εκδηλώνοντας εκφράσεις ενθουσιασμού.
Απαγόρευση-πίεση
Σε αντίθεση με τους ενήλικες, τα παιδιά είναι πολύ ευαίσθητα στα σήματα πείνας και κορεσμού. Ένα παιδί θα φάει μόνο όταν πεινάσει και θα σταματήσει μόνο όταν χορτάσει. Δηλαδή τα παιδιά είναι ικανά να ρυθμίσουν από μόνα τους την ενεργειακή τους πρόσληψη. Ωστόσο η υψηλού βαθμού παρέμβαση των γονέων – είτε μέσω της απαγόρευσης ορισμένων τροφίμων, είτε μέσω της πίεσης για κατανάλωση συγκεκριμένων ποσοτήτων ή συγκεκριμένων ‘’καλών’’ τροφίμων – αμβλύνει σε σημαντικό βαθμό αυτή την ικανότητα των παιδιών, κάνοντας τα πιο επιρρεπή στην παχυσαρκία.
Από τη μία η καθολική απαγόρευση τροφίμων με πολλές θερμίδες, όπως είναι τα γλυκά, τα κάνει πιο επιθυμητά και οδηγεί στην υπερκατανάλωσή τους. Αυτό που έχει καλύτερα αποτελέσματα είναι μία μέτριου βαθμού απαγόρευση: προγραμματίστε π.χ. ποιες λιχουδιές και κάθε πότε μπορούν να τις τρώνε (π.χ.κάθε Σ/Κ ή 2-3 φορές την εβδομάδα).
Από την άλλη η πίεση να φάνε όλη την ποσότητα του φαγητού που υπάρχει στο πιάτο εμποδίζει τα παιδιά να ελέγξουν αποτελεσματικά τη θερμιδική τους πρόσληψη. Κι αυτό διότι συχνά οι μερίδες που προσφέρονται ξεπερνούν τις πραγματικές τους ανάγκες. Αυτό που μπορείτε να κάνετε είναι να ενθαρρύνετε έμμεσα την κατανάλωση αυτών των τροφίμων με διάφορους τρόπους όπως το να παρουσιάσετε με έξυπνο και ευφάνταστο τρόπο τα λαχανικά (π.χ. φατσούλες στο πιάτο) ή να προσκαλέσετε τα παιδιά να βοηθήσουν στην προετοιμασία τους.
Ανταμοιβή
Μία ακόμη τεχνική που χρησιμοποιείται για την υιοθέτηση υγιεινών διαιτητικών συνηθειών είναι η παροχή εξωτερικών κινήτρων, δηλαδή η ανταμοιβή. Από έρευνα που έγινε σε παιδιά προσχολικής ηλικίας βρέθηκε ότι η κατανάλωση λαχανικών αυξήθηκε σημαντικά όταν συνδυάστηκε με την επιβράβευση με ένα αυτοκόλλητο. Η τεχνική της ανταμοιβής φαίνεται να έχει εξίσου καλά αποτελέσματα σε παιδιά ιδιαιτέρως απρόθυμα να δοκιμάσουν νέα τρόφιμα. Χρειάζεται όμως προσοχή το μέσο επιβράβευσης να μην είναι κάποια λιχουδιά (π.χ. ‘’φάε τις φακές και μετά θα μπορείς να φας παγωτό’’) διότι έτσι υπονομεύεται η αποτελεσματικότητα αυτής της τεχνικής.
Συνοψίζοντας, η παιδική παχυσαρκία εμφανίζεται σε παιδιά που έχουν προδιάθεση στην αύξηση βάρους και είναι κατά κύριο λόγο αποτέλεσμα κακής διατροφής. Αν και οι επιλογές των παιδιών είναι εν μέρει γενετικά προκαθορισμένες (προτίμηση σε γλυκά, εγγενής αποστροφή σε καινούργια τρόφιμα) η ραγδαία αύξηση της παχυσαρκίας στη σημερινή εποχή οφείλεται σε σημαντικό βαθμό και σε περιβαλλοντικούς παράγοντες, όπως π.χ. η αφθονία τροφίμων πλούσιων σε θερμίδες.
Σαφώς οι γονείς δεν μπορούν να ελέγξουν ολοκληρωτικά όλες τις πτυχές του περιβάλλοντος μέσα στο οποίο αναπτύσσεται το παιδί (σχολείο, φίλοι, συγγενείς κτλ ). Ωστόσο, μπορούν να δημιουργήσουν ένα πλαίσιο στον οικογενειακό χώρο που θα διευκολύνει την προσπάθεια του παιδιού για διατήρηση ενός φυσιολογικού σωματικού βάρους. Επομένως βοηθήστε ενεργά το παιδί σας, όχι μόνο εφαρμόζοντας τις παραπάνω τεχνικές αλλά κυρίως βελτιώνοντας και εσείς οι ίδιοι τη διατροφή σας. Μην ξεχνάτε εξάλλου ότι η διατροφή ενός παιδιού αντανακλά πάντα τη διατροφή των γονέων του.
Ευχαριστίες στην Αλεξία Ποταμίτου, κλινική διαιτολόγο – διατροφολόγο BS, MS (ΗΠΑ), τηλ.: 22454663, Facebook: Alexia Potamitou, Instagram: apotamitou, www.alexiapotamitou.com.
Φωτογραφίες: istock
