Το project Craftland αποτελεί ένα ξεχωριστό πολυδιάστατο εγχείρημα για την κυπριακή χειροτεχνία με στόχο την ενίσχυση και διατήρηση της χειρωνακτικής δημιουργικής παράδοσης.
Της Νικόλ Ζένιου
Το project Craftland, που αφορά την κυπριακή χειροτεχνία και τις προοπτικές της για το μέλλον, πήρε μορφή στο ξενοδοχείο Άνασσα, μετά από πρωτοβουλία του ομίλου Thanos Hotels & Resorts και της Υπηρεσίας Κυπριακής Χειροτεχνίας. To πολυδιάστατο εγχείρημα που ανέπτυξε και επιμελήθηκε ο Χρίστος Κυριακίδης, έχει ως στόχο την ενίσχυση του τομέα της χειροτεχνίας, διερευνώντας τους τρόπους διατήρησης των δύσκολων και χρονοβόρων δημιουργικών διαδικασιών της χειρωνακτικής παράδοσης, κατά την ψηφιακή εποχή.
Διάβασε ακόμη – Η έκθεση παραδοσιακής χειροτεχνίας “Craftland” στο ξενοδοχείο Anassa
Με τη συμμετοχή περισσοτέρων από 30 ντόπιων σχεδιαστών και καλλιτεχνών, που έχουν δημιουργήσει έργα καλύπτοντας ένα ευρύ φάσμα παραδοσιακών χειροτεχνικών εκφάνσεων όπως κεντητική, υφαντική, δερματοτεχνία, μεταλλοτεχνία, χρυσοχοΐα, αργυροχοΐα, καλαθοπλεκτική, ξυλοτεχνία, υαλοτεχνία και κεραμική, η έκθεση Craftand άνοιξε για το κοινό στις 24 Ιουνίου, προσελκύοντας το ενδιαφέρον πολλών ανθρώπων της τέχνης και του πολιτισμού, ενώ εμπλουτίστηκε με τα live performances από τις sound artists Maria Spivak και Ανδρούλα Καφά. Οι παρευρισκόμενοι είχαν την ευκαιρία επίσης να συμμετάσχουν σε δημιουργικά εργαστήρια, φτιάχνοντας οι ίδιοι, με την καθοδήγηση έμπειρων τεχνιτών, τα δικά τους έργα.
Σε δηλώσεις του, ο Διευθυντής του Υπουργείου Εμπορίου, Βιομηχανίας και Ενέργειας, κ. Μάριος Παναγίδης, ανέφερε πως, “πρόκειται για μια εξαιρετική έκθεση, η οποία ουσιαστικά παντρεύει το παλιό με το μοντέρνο και αποτελεί μια ευκαιρία να αναδειχτεί το έργο της Κυπριακής Χειροτεχνίας το οποίο δεν είναι μόνο η παράδοση αλλά και το μέλλον”. Ο κ. Παναγίδης αναφέρθηκε και στο ταλέντο του κ. Κυριακίδη, ο οποίος, όπως είπε, με πολλή μαεστρία κατάφερε να αναδείξει όλα αυτά τα έργα των καλλιτεχνών.
Με αφορμή αυτό το πολύ σημαντικό πρότζεκτ λοιπόν, μιλήσαμε με τον επιμελητή του project, Χρίστο Κυριακίδη ο οποίος εξέφρασε τη χαρά του που αυτή η δουλειά παρουσιάζεται με τόσο αρμονικό τρόπο στους χώρους τους ξενοδοχείου, αναφέροντας ότι “οι πιθανότητες της κυπριακής χειροτεχνίας μπορούν να είναι ανεξάντλητες”.
Περισσότερα στη συνέντευξη που ακολουθεί:
Πώς προέκυψε η δημιουργία αυτού του πολυδιάστατου project, του Craftland, που αφορά την κυπριακή χειροτεχνία;
Το έναυσμα δόθηκε από το κέντρο χειροτεχνίας σε συνεργασία με το ξενοδοχείο Άνασσα. Αρχικά, ήταν μια πρωτοβουλία της Μαρίας Αναξαγόρα και της Νατάσσας Μιχαηλίδου. Έπειτα προχώρησαν με την πρόταση μου και υποστήριξαν την ιδέα για το Craftland. Κινητοποιήθηκε αυτόματα μια τεράστια διαδικασία παραγωγής και μεταφοράς. Το πρότζεκτ μεγάλωσε αναπάντεχα στην πορεία. Ελπίζουμε και σε επόμενα, γιατί σκοπός μας είναι να εκπροσωπήσουμε τελικά όλους τους Κύπριους χειρωνάκτες, συγκεκριμένα μέσω του καταστήματος.
Πώς έγινε η επιλογή των καλλιτεχνών/ δημιουργών που συμμετείχαν σε αυτή τη έκθεση αλλά και των έργων που παρουσιάστηκαν και φιλοξενούνται αυτή τη στιγμή στο ξενοδοχείο Άνασσα;
Επιγραμματικά, μέσα από την έρευνα μας επιδιώξαμε να ανιχνεύσουμε μεθόδους, ιδέες, τεχνοτροπίες η τρόπους αντίληψης της κυπριακής χειροτεχνίας όπως εφαρμόζεται σε έργα contemporary εικαστικών. Ψάξαμε δηλαδή για λεπτότητες χειροτεχνίας όπως παρουσιάζονται μέσα από την πρακτική Κύπριων καλλιτεχνών από όλες τις γενιές. Κατ’ επέκταση επέλεξα τα έργα από σκληρά υλικά όπως μάρμαρο, casted glass, μπρούντζο και πέτρα να είναι από γυναίκες, σαν statement αποσύνδεσης από το ρόλο της σπιτονοικοκυράς που κέντα στον ελεύθερο της χρόνο. Όπως σε όλους τους τομείς έτσι και στη χειροτεχνία πρέπει να λάβουμε υπόψη το ρόλο της γυναίκας με περισσότερη σοβαρότητα.
Η έκθεση Craftland στο ξενοδοχείο Anassa παρουσιάστηκε μέσα από ένα μονοπάτι ανακαλύψεων αφού τα έργα τοποθετήθηκαν σε διάφορα σημεία στους κοινόχρηστους χώρους του ξενοδοχείου. Αυτό είχε ιδιαίτερο ενδιαφέρον σε σχέση και με την τεχνική που χρησιμοποιήθηκε για τη δημιουργία κάθε έργου που μας εξιστορήσατε τη μέρα της παρουσίασης. Πώς έγινε αυτή η επιλογή που αφορά στον τρόπο που εκτίθενται τα έργα; Και πώς κατά συνέπεια αλληλοεπιδρούν και συνυπάρχουν με τον χώρο;
Επιτοίχια, μεταλλικά γλυπτά εναλλάσσονται με υφαντά στους κεντρικούς διαδρόμους και μετά έχουμε κεραμικά και μάρμαρο στην εσωτερική αυλή και γυαλί και πέτρα στο χώρο της Ροτόντα. Η έκθεση ξεκινά και τελειώνει με ξύλογλυπτα. Κάτι που πέτυχε σε επιμελητικό επίπεδο η συγκεκριμένη έκθεση είναι πως τα έργα μοιάζει να προϋπήρχαν στο χώρο του ξενοδοχείου. Δεν ήθελα να ενοχλήσω κυρίως τον ορίζοντα και αποφάσισα νωρίς να ακολουθήσω το νεοκλασικό ύφος του χώρου. Στην ουσία αφαίρεσα από το χώρο τα υφιστάμενα έργα και τα αντικατέστησα με λεπτότερες φόρμες, έργα contemporary καλλιτεχνών και αριστοτεχνών. Μελέτησα τον χώρο αρκετά και όταν πια συνειδητοποίησα πως λειτουργεί, όλα έκαναν νόημα. Ενστικτωδώς, το κάθε τι μπήκε στη θέση του χωρίς επιπλοκές.
Τα έργα των καλλιτεχνών που παρουσιάστηκαν καλύπτουν ένα ευρύ φάσμα παραδοσιακών χειροτεχνικών εκφάνσεων. Aν μπορείς να μας αναφέρεις κάποιο έργο που έχει ιδιαίτερο ενδιαφέρον όσον αφορά την καινοτομία που προτείνει χρησιμοποιώντας παραδοσιακές πρακτικές χειροτεχνίας.
Για παράδειγμα στους κεντρικούς διαδρόμους έχουμε τα έργα των Φάνου Κυριάκου και της Μαρίνας Ξενοφώντος. Δύο επιτοίχια γλυπτά που βασίζονται στο fer fodge technique. Η Μαρίνα, αντί για μεταλλικά προστατευτικά παραθύρων, απομονώνει fragments από την τεχνική και χύνει τον λιωμένο μπρούντζο στην λαδωμένη άμμο για να σχηματίσει διαγραμματικούς σχηματισμούς.
Στο τέρμα του απέναντι διαδρόμου, αντηχεί το έργου του Φάνου, ο οποίος χρησιμοποίησε found, μεταλλικά προστατευτικά παράθυρων- αποτέλεσμα της ίδιας χειρωνακτικής τεχνικής- καθαυτά σαν υλικό, για να μας επιδείξει μια ραφιναρισμένη άσκηση ισορροπίας και ίσης κατανομής του βάρους. Ολόκληρο το επιτοίχιο γλυπτό, στηρίζεται σε ένα κομματάκι ξύλο στο κέντρο του έργου.
Ανάμεσα στα ερωτήματα που θέτει η έκθεση είναι και αυτό: Πώς μπορεί η χειροτεχνία να διατηρήσει τις ευαισθησίες της κατά την ψηφιακή εποχή; Σκεπτόμενος τις δύσκολες και χρονοβόρες δημιουργικές διαδικασίες της χειρωνακτικής παράδοσης, ποιες θεωρείται είναι οι προκλήσεις των καλλιτεχνών σήμερα;
Επιγραμματικά αναφέρομαι τυχαία σε μερικά έργα από την έκθεση. Η Κατερίνα Κάνα σκαλίζει αλγόριθμους σε μάρμαρα για να δημιουργήσει τη μελλοντική αρχαιολογία – η νοσταλγία είναι για το μέλλον όχι το παρελθόν. Η Ιωάννα Λουκά υφαίνει στον αργαλειό της κλωστές τεχνολογίας οι οποίες αντανακλούν φως και ζωντανεύουν με τη χρήση του flash. Ο Λεόντιος Τουμπουρής αποτυπώνει μέρη του σώματος του και θραύσματα του τοπίου σε γυαλί – το αποτέλεσμα της υφής είναι μεταξύ πραγματικότητας και 3d render. Έπειτα η πλοήγηση στην έκθεση γίνεται με την χρήση QR code. Σκανάροντας επιτόπου μπορείς να έχεις την digital χαρτογράφηση της έκθεσης και πληροφορίες για το έργο, αλλά και άμεση επικοινωνία με τον καλλιτέχνη/αριστοτέχνη για ερωτήσεις ή παραγγελίες. Η χειροτεχνία μπορεί να διατηρήσει τις ευαισθησίες της στην ψηφιακή εποχή, αρκεί η ανθρωπότητα να διατηρήσει τις ευαισθησίες της κατά την ψηφιακή εποχή. Οι προκλήσεις των Κύπριων εικαστικών είναι ένα τεράστιο θέμα. Ωστόσο, θα πρέπει αρχικά, ως πρώτο βήμα, να ξεκινήσουμε από τα εντελώς βασικά.
Ως επιμελητής αυτής της έκθεσης αλλά και ως καλλιτέχνης, πώς οραματίζεστε το μέλλον της παραδοσιακής χειροτεχνίας; Και ποια είναι τα σχέδια σας μετά το Craftland;
Το μέλλον της κυπριακής χειροτεχνίας δεν είναι θέμα οραματισμού αλλά προγραμματισμού. Προτεραιότητα είναι η ομαλή μεταφορά των πληροφοριών από γενιά σε γενιά και η ενεργοποίηση οικονομικών κύκλων γύρω από τους χειρωνάκτες, καλλιτέχνες και αριστοτέχνες. Μέσω το Craftland θα επιχειρήσουμε να φωτίσουμε διαδοχικά, όλους τους τοπικούς χειρώνακτες και καλλιτέχνες/ αριστοτέχνες που χρησιμοποιούν στοιχεία της παράδοσης.
Το Craftland θα υφίσταται παράλληλα με τα υπόλοιπα μου projects, αλλά προς το παρών όλη η συγκέντρωση μου βρίσκεται στην παραγωγή των έργων για την τρίτη ατομική μου έκθεση τον Οκτώβριο. Παράλληλα τρέχει και ένα curatorial project σε σχέση με την Ιρλανδική πρεσβεία και την ερευνητική ομάδα CEL (Christos Kyriakides, Elena Parpa, Leontios Toumpouris).
Η έκθεση Craftland καθώς και το κατάστημα που λειτουργεί στις εγκαταστάσεις του ξενοδοχείου Anassa με έργα κυπριακής χειροτεχνίας θα είναι ανοικτά για το κοινό μέχρι τις 7 Οκτωβρίου 2022.
Στην έκθεση συμμετέχουν οι καλλιτέχνες: Ελύσια Αθάνατος, Βαλεντίνος Χαραλάμπους, Βάσος Δημητρίου, Αλεξάνδρα Χατζηκυριάκου, Ελίνα Ιωάννου, Σωτήρης Καλλής, Κατερίνα Κανά, Φάνος Κυριάκου, Ιωάννα Λουκά, Μαλβίνα Μίντλετον, Μελίνα Σουκούρογλου, Νίκος Ταλιαδώρος, Λεόντιος Τουμπουρής, Έβελυν Αναστασίου και Μαρίνα Ξενοφώντος.
Εικόνες από την έκθεση που πραγματοποιήθηκε μεταξύ 24 και 26 Ιουνίου:
