Τα αίτια που την προκαλούν και οι ποινές που προνοεί το σχετικό νομοσχέδιο.
Της Ελευθερίας Παπαδάκη
Η ενδοοικογενειακή βία αποτελεί ένα περίπλοκο και διαχρονικό κοινωνικό φαινόμενο, αφού υπήρχε πάντα και συνεχίζει να απασχολεί. Ένας ολοκληρωμένος ορισμός αυτού του φαινομένου εμπεριέχεται στο άρθρο 3, εδάφιο β’ της Σύμβασης της Κωνσταντινούπολης, όπου ο όρος “ενδοοικογενειακή βία” συνίσταται σε “κάθε πράξη φυσικής, σεξουαλικής, ψυχολογικής ή οικονομικής βίας, η οποία συμβαίνει εντός της οικογένειας ή οικογενειακής μονάδας, ή μεταξύ πρώην ή νυν συζύγων ή συντρόφων, ανεξάρτητα ή όχι του κατά πόσο ο δράστης μοιράζεται ή έχει μοιρασθεί την ίδια κατοικία με το θύμα”.
Η σοβαρότερη μορφή ενδοοικογενειακής βίας, όμως, δεν εκδηλώνεται μόνο με εξωτερικά τραύματα. Τη σοβαρότερη έκφανση της την συναντάμε στα τραύματα της ψυχής, που ενώ δεν είναι εμφανή, καθίστανται βαθύτερα, μακρόχρονα και συχνά… ανεξίτηλα. Δυνατές φωνές, βρισιές, απειλές, προσβολές, συκοφαντικές δηλώσεις και απομόνωση αποτελούν μερικές μόνο όψεις της άσκησης ψυχολογικής βίας. “Οποιαδήποτε πράξη περιλαμβάνει περιορισμό, λεκτική προσβολή, εκφοβισμό ή οποιαδήποτε άλλη συμπεριφορά που μειώνει την αίσθηση του εαυτού, της αξιοπρέπειας, της αυτοαξίας και έχει ως στόχο να ελέγξει και να καθυποτάξει τον άλλον” αποτελεί ενδοοικογενειακή βία.
Διάβασε ακόμη – 5 σημάδια που δείχνουν ότι έχεις τοξική σχέση με τον εαυτό σου
Η φτώχεια -όπως δείχνουν τα στοιχεία- μπορεί να συνδέεται με περισσότερα περιστατικά ενδοοικογενειακής βίας, αλλά αυτό δε σημαίνει πως τη γεννάει. Η ενδοοικογενειακή βία γεννιέται μέσα από τις σεξιστικές αντιλήψεις που θέλουν τη γυναίκα κατώτερη του άντρα, να είναι κτήμα του, με τη ζωή και το σώμα της να έχουν λιγότερη αξία. Η φτώχεια γεννάει έντονα συναισθήματα άγχους, αγωνίας και αβεβαιότητας, τα οποία λόγω των σεξιστικών αντιλήψεων συχνά εκφράζονται μέσω της ενδοοικογενειακής βίας πάνω στα σώματα των γυναικών.
Υπάρχει όμως ένα ακόμα σημαντικό σημείο που επισημαίνουν οι μελέτες και οι οργανώσεις που ασχολούνται με θύματα ενδοοικογενειακής βίας. Οι πολύ δυσκολότερες συνθήκες που αντιμετωπίζουν οι φτωχότερες γυναίκες εάν θελήσουν να εγκαταλείψουν έναν κακοποιητικό σύντροφο.
Διάβασε ακόμη – 5 βήματα για να λήξεις γρήγορα έναν καβγά με το ταίρι σου
Αυξημένες ποινές, σε πολύ υψηλότερα επίπεδα από τα αυτά που προβλέπει ο Ποινικός Κώδικας για συγκεκριμένα αδικήματα, περιλαμβάνει ο ειδικός νόμος 3500/2006 που έχει θεσπιστεί για την ενδοοικογενειακή βία, για τα ίδια αδικήματα. Συγκεκριμένα, ο Ν. 3500/2006 όπως έχει τροποποιηθεί και ισχύει σήμερα στο άρθρο 6 τυποποιεί τα αδικήματα της ενδοοικογενειακής σωματικής βλάβης με ποινές που ξεκινούν από ένα έτος και καταλήγουν σε κάθειρξη έως 15 έτη (αδίκημα εκ του αποτελέσματος – κρίσιμο το “ύψος” της ζημιάς που επήλθε ή που θα μπορούσε να επέλθει).
Πέρα όμως από τους παραπάνω λόγους, ο οικονομικός παράγοντας παίζει επίσης σημαντικό ρόλο. Για την πλειοψηφία των θυμάτων, η σωματική βία συνοδεύεται με την οικονομική βία. Ο πλήρης οικονομικός έλεγχος και η οικονομική εκμετάλλευση αποτελούν δύο από τις βασικές μορφές οικονομικής βίας, με τις γυναίκες να μην έχουν κανέναν έλεγχο ή πρόσβαση ακόμα και στα λεφτά που οι ίδιες κερδίζουν από την εργασία τους. Την ίδια ώρα, πολλές γυναίκες, ακριβώς επειδή είναι επιφορτισμένες με τις περισσότερες δουλειές του σπιτιού και τη φροντίδα των εξαρτώμενων μελών της οικογένειας (παιδιά, ηλικιωμένοι), συχνά εργάζονται λιγότερες ώρες, είναι φτωχότερες και είναι πιθανότερο να είναι οικονομικά εξαρτημένες από τον σύζυγό/σύντροφό τους.
Διάβασε ακόμη – Πώς να διαχειριστείς τη θλίψη σου όταν συμβεί κάτι κακό στον κόσμο
Ωστόσο, όσο το σύστημα που γεννά και στηρίζεται στις ανισότητες και τη βία προς τον “κατώτερο” παραμένει στη θέση του, οι αγώνες μας θα μπορούν μόνο να αμβλύνουν το πρόβλημα και όχι να το εξαλείψουν. Γι’ αυτό ο αγώνας ενάντια στην πατριαρχία, το σεξισμό και την έμφυλη βία πρέπει να είναι οργανικά συνδεδεμένος με τον αγώνα για την ανατροπή του καπιταλισμού και το χτίσιμο μιας κοινωνίας πραγματικής ισότητας, δημοκρατίας και αλληλεγγύης, χωρίς καμίας μορφής εκμετάλλευση και καταπίεσης.
Για όλα τα παραπάνω λοιπόν κάθε γυναίκα οφείλει να μιλάει και όχι να σιωπά…
Φωτογραφία: istock
