Η Κλινική Ψυχολόγος Έλενα Αριστοδήμου, σου εξηγεί όλα όσα πρέπει να γνωρίζεις για να το διαχειριστείς.
Το άγχος είναι το πιο συνηθισμένο θέμα ψυχικής υγείας στις γυναίκες. Το άγχος επηρεάζει μια στις τρεις γυναίκες κατά τη διάρκεια της ζωής τους (συχνά η κατάθλιψη και το άγχος εμφανίζονται μαζί σαν συμπτωματα). Επιπλέον, οι γυναίκες έχουν τις διπλάσιες πιθανότητες, σε σύγκριση με τους άνδρες, να αναπτύξουν μια διαταραχή άγχους και τα συμπτώματα τείνουν να εμφανίζονται νωρίτερα στη ζωή τους.
Διάβασε ακόμη – Χρόνια πάθηση και η σχέση με το σώμα μας
Τι είναι το άγχος;
Άτομα το έχουν περιγράψει ως: ”είμαι συνεχώς στα όριά μου”, “το μυαλό μου δεν ησυχάζει”, “δεν μπορώ να σταματήσω να σκέφτομαι όλα όσα πρέπει να κάνω ή να ανησυχώ για το κάθε τι που μπορεί να συμβεί”.
Το άγχος είναι πρωτίστως ένα συναίσθημα. Χρειάζεσαι το άγχος για να σε προειδοποιεί για κάποιο κίνδυνο ή για να σε ωθεί να δράσεις όταν κάτι πρέπει να πραγματοποιηθεί. Αν κάτι δεν πάει καλά και αισθάνεσαι να πιέζεσαι ή να φοβάσαι, το άγχος βοηθά στο να λειτουργήσει το “συμπαθητικό νευρικό σύστημα” αυξάνοντας τους παλμούς της καρδιάς σου και την αρτηριακή πίεση. Επίσης, βοηθά στο να ελευθερωθούν οι ορμόνες του στρες στον εγκέφαλο, όπως η κορτιζόλη, προετοιμάζοντάς σε για δράση και λέγοντάς: “Ναι, πρέπει να κάνεις κάτι γι’ αυτό’. Όταν δράσεις ή όταν είσαι σε θέση να απαλύνεις αυτό που σε πιέζει ή να επιλύσεις την κατάσταση, το μυαλό σου αναμένεται ότι θα ησυχάσει, καθώς το “παρασυμπαθητικό” νευρικό σου σύστημα οδηγεί το σώμα σου σε μια πιο ήρεμη κατάσταση, οι παλμοί της καρδιάς επιβραδύνονται στο φυσιολογικό και οι ορμόνες του στρες κατακάθονται.
Αντιθέτως, το χρόνιο άγχος πηγάζει από μια υπέρ–ενεργητική αντίδραση στρες. Αναλυτικότερα, το μυαλό παραμένει σε λειτουργία διατηρώντας το σώμα σε ύψιστο συναγερμό ακόμα και όταν δεν υφίσταται πλέον μια πραγματική απειλή. Ως εκ τούτου, αφήνει την κορτιζόλη να πλανάται στο σώμα, η αρτηριακή πίεση είναι σε υψηλή στάθμη και οι παλμοί της καρδιάς δουλεύουν υπερωρίες. Επομένως, γίνεται αντιληπτό ότι αυτό δυσχεραίνει τη χαλάρωση, την ηρεμία του μυαλού και κατ’ επέκταση τον ύπνο. Ακολούθως, η έλλειψη ύπνου και η αμυδρή χαλάρωση συμβάλλουν στο άγχος και την κατάθλιψη.
Τύποι Διαταραχών Άγχους
#1. Γενικευμένη Διαταραχή Άγχους (έντονο, διαβρωτικό άγχος)
#2. Διαταραχή Πανικού (συμπεριλαμβανομένων των κρίσεων πανικού)
#3. Συγκεκριμένες Φοβίες (ή ακραίους φόβους)
#4. Κοινωνική Φοβία (ή φόβος κοινωνικών περιστατικών)
#5. Ιδεοψυχαναγκαστική Διαταραχή (περιλαμβάνει επίμονες αγχωτικές σκέψεις και καταναγκασμούς για να ανακουφίζουν το στρες)
#6. Μετατραυματική Διαταραχή Στρες (ένα τραυματικό έναυσμα, ακολουθούμενο με μια επαναληπτική βίωση τουσυμβάντος, όπως στις εφιαλτικές αναδρομές στο παρελθόν, στη λήθη / αποφυγή στοιχείων που συνδέονται με το γεγονός και της υπερυψωμένης κατάστασης εγρήγορσης)
Διάβασε ακόμη – Χαμένοι στη χώρα των μύθων
Άγχος & Ορμόνες
Στην γυναίκα το άγχος είναι ακόμα ένας συνηθισμένος παράγοντας ορμονικών μεταβολών όπως συμβαίνει στις εγκυμονούσες, στις λεχώνες ή σε αυτές με επικείμενη εμμηνόπαυση. Στην πραγματικότητα, πολλές γυναίκες βιώνουν το περισσότερο άγχος στα χρόνια που πλησιάζουν την εμμηνόπαυση, ενώ πολλές από αυτές τις γυναίκες δεν είχαν την εμπειρία του άγχους προηγουμένως.
Στις εγκυμονούσες και τις λεχώνες, το άγχος είναι σύνηθες συναίσθημα. Περίπου το 10% των γυναικών θα βιώσουν διαταραχές πανικού στην εγκυμοσύνη και τη λεχωνιά (με τις σχετικές κρίσεις πανικού). Το 3-5% θα βιώσουν ιδεοψυχαναγκασμούς εγκυμοσύνης ή λοχείας και το 9% θα βιώσουν μετατραυματική διαταραχή στρες λοχείας, συνήθως ως επακόλουθο ενός τραυματικού τοκετού.
Δυστυχώς, λόγω των “μύθων μητρότητας” της κοινωνίας, πολλοί νομίζουν ότι είναι “φυσιολογικό” για τις γυναίκες να είναι αγχωμένες ή να ανησυχούν.Έτσι πολλές μητέρες ζουν με αχρείαστο άγχος που μπορεί να κάνει τη ζωή τους καταθλιπτική. Η αλήθεια είναι ότι το συνεχές άγχος δεν είναι φυσιολογικό και είναι σημαντικό για τις γυναίκες να αναγνωρίσουν τα συμπτώματά τους προκειμένου να δεχθούν περίθαλψη για να ξεπεράσουν το άγχος και να το θεραπεύσουν.
Άγχος, Ορμόνες & Ύπνος
Το άγχος συχνά συνδέεται με την αϋπνία και με άλλα θέματα ύπνου. Πρόκειται για ένα φαύλο κύκλο, αφού η απώλεια ύπνου συνεχίζει την έκκριση της κορτιζόλης και της αδρεναλίνης στο σώμα, οι οποίες τελικά χειροτερεύουν το άγχος.
Σύμφωνα με το Διεθνές Ίδρυμα Ύπνου (National Sleep Foundation) η γυναίκα είναι πιο πιθανό να παρουσιάσει προβλήματα ύπνου, πρωτίστως λόγω των πολλών ορμονικών μετατροπών που βιώνουν προ-εμμηνορρυσιακά, κατά την εγκυμοσύνη και τη λοχεία και κατά την επικείμενη εμμηνόπαυση. Επίσης, μερικές μέρες ή μια βδομάδα πριν την έναρξη της περιόδου της η γυναίκα μπορεί να ανακαλύψει ότι δεν μπορεί να κοιμηθεί ή, πιο συχνά, να παραμείνει κοιμισμένη.Είναι ευλογοφανές ότι οι γυναίκες είναι πολύ πιο ευάλωτες σε διαταραχές ύπνου κατά τη διάρκεια μεταβολής των ορμονών τους. Να τονιστεί πως αυτές οι ορμόνες μεταβάλλονται δύο φορές τον μήνα. Πρώτα, υπάρχει μια μείωση Οιστρογόνου γύρω στη 14η ημέρα ή κοντά στην ωορρηξία και μετά η μεγαλύτερη μείωση Οιστρογόνου και Προγεστερόνης συμβαίνει μερικές μέρες πριν από την έναρξη της περιόδου.
Τι μπορείς να κάνεις για το άγχος
Δεν χρειάζεται να υποφέρεις ζώντας με το άγχος. Υπάρχουν διαθέσιμες θεραπείες, οι οποίες είναι εξαιρετικά πετυχημένες. Η “χρυσή τομή” για τη θεραπεία του άγχους είναι ένας συνδυασμός φαρμακευτικής αγωγής αγχολυτικών (εάν χρειάζεται) και ψυχοθεραπείας. Η φαρμακευτική αγωγή συντείνει στην επιδιόρθωση της υπερενεργητικής χημείας του εγκεφάλου, ενώ η θεραπεία διδάσκει τεχνικές και δεξιότητες για τον χειρισμό καθημερινών συμπτωμάτων. Έρευνες δείχνουν ότι οποιαδήποτε από αυτές τις θεραπευτικές αγωγές μπορεί να είναι ωφέλιμες.
Ευχαριστίες στην Κλινική Ψυχολόγο, Έλενα Αριστοδήμου, τηλ.: 99779444, www.altiusmindinstitute.com, Facebook: Altius Mind Institute / Instagram:@altiusmindinstitute
Φωτογραφία: istock
