Ο καλλιτέχνης, ερευνητής και ακαδημαϊκός μάς μιλά για τις 90 μέρες που χρειάστηκαν για να κάνει τον κόσμο της παγκόσμιας μόδας να μιλά για εκείνον.
Της Νίκης Βριωνίδου
Το πρόσωπο πίσω από την viral τσάντα των τελευταίων χρόνων, του οίκου Coperni, αποτελούμενη 99% από αέρα, εξηγεί τους λόγους που τον ώθησαν να αναλάβει το project, τις δυσκολίες που συνάντησε και το βέτο που έβαλε στον οίκο πριν προχωρήσει στη δημιουργία της. Ταυτόχρονα, στέλνει το μήνυμα ότι ο πλανήτης μπορεί να σωθεί και μέσα από τον κόσμο της μόδας και δηλώνει ποια είναι η πηγή της ενέργειάς του.
Όταν στις 4 Μαρτίου ο οίκος Coperni παρουσίαζε τη συλλογή του για τον επόμενο χειμώνα στο Παρίσι, στο πλαίσιο της Εβδομάδας Μόδας της πόλης, κανείς δεν ανέμενε ότι η προσοχή θα στρεφόταν στον Ιωάννη Μιχαλούδη, έναν Έλληνα καλλιτέχνη, Κοσμήτορα της Σχολής Τεχνών και Ανθρωπιστικών Επιστημών του American University που εδρεύει στη Λάρνακα. Η παρουσίαση στο catwalk της iconic τσάντας του γνωστού γαλλικού οίκου, Air Swipe, φτιαγμένη από silica aerogel, ένα υλικό που χρησιμοποιεί η Nasa, ήταν αρκετή για να κάνει τον κόσμο της μόδας να παραμιλά για το γεγονός ότι το fashion item που έβλεπαν μπροστά τους, ήταν φτιαγμένο 99% από αέρα και 1% από γυαλί, ζύγιζε 33 γραμμάρια και μπορούσε να αντέξει 4000 φορές το βάρος του. “Είναι το μεγαλύτερο αντικείμενο που φτιάχτηκε ποτέ με αυτό το υλικό. Όλα ξεκίνησαν από ένα μήνυμα που ήρθε στο Messenger στον προσωπικό μου λογαριασμό στο Facebook στις 21 Νοεμβρίου 2023 από τον φίλο μου και συνεργάτη Stephen Steiner, CEO της Aerogel Technologies. Η Coperni ήθελε να φτιάξει τη χαρακτηριστική τσάντα του οίκου από silica aerogel γι’ αυτό και τον είχαν προσεγγίσει, ωστόσο, ο ίδιος μού είπε ότι μόνο εγώ μπορούσα να φέρω εις πέρας το εγχείρημα επειδή κάνω τρισδιάστατα αντικείμενα. Οι ίδιοι φτιάχνουν μόνο πλακίδια από το συγκεκριμένο υλικό. Τότε, ήρθα σε επαφή με τον creative director του οίκου, Sébastien Meyer, μού είπε την ιδέα που είχαν και έβαλαν ως deadline την 1η Μαρτίου καθώς ήθελαν να την παρουσιάσουν στην Εβδομάδα Μόδας του Παρισιού. Το σκέφτηκα δύο ώρες μόνο και μαζί με την ομάδα μου και αποφασίσαμε να το προσπαθήσουμε”.
Το κυβικό σύννεφο
Η πρώτη επαφή του Ιωάννη Μιχαλούδη με το silica aerogel, ένα υλικό που μοιάζει με τζελ και από το οποίο αφαιρείς την υγρασία που έχει χωρίς ωστόσο να μικραίνει η μάζα του, έγινε 23 χρόνια πριν και συγκεκριμένα στο Πανεπιστήμιο MIT των ΗΠΑ. “Είχα τελειώσει το διδακτορικό μου στη Σορβόννη στο Παρίσι και πήρα την απόφαση να κάνω μεταδιδακτορική έρευνα στον τομέα του Αrt & Science. Βρισκόμουν σε ένα λεωφορείο και εκεί είχα την ιδέα να κάνω ένα κυβικό σύννεφο στον ουρανό. Το πρότεινα αυτό στο MIT, μού είπαν ότι ήμουν ευπρόσδεκτος να πάω να κάνω την έρευνά μου, πήρα μια υποτροφία Fulbright για Έλληνες καλλιτέχνες και έτσι, πήγα για τρία χρόνια. Τον πρώτο μήνα που βρέθηκα εκεί με πλησιάζει ένα Αμερικάνος και μου λέει “είσαι ο Έλληνας που θέλει να κάνει το κυβικό σύννεφο;”. Και μου δείχνει το συγκεκριμένο υλικό. Από τότε είχα πει ότι το silica aerogel πρέπει να το χρησιμοποιήσουμε στην τέχνη. 23 χρόνια μετά έρχεται αυτή η ωραία επικύρωση της συγκεκριμένης έρευνας: η τσάντα αυτή που δημιουργήθηκε από την ομάδα του Δημόκριτου στην Αθήνα με εμένα ως team leader και που χρειάστηκαν εννέα προσπάθειες για να φτάσουμε στο τελικό αποτέλεσμα. Το logo της τσάντας κάηκε εδώ στην Κύπρο, στο ΤΕΠΑΚ στη Λεμεσό, παραμονές πριν ταξιδέψω μαζί με την κόρη μου για το Παρίσι. Στην ουσία κάναμε μία πυρογραφία πάνω στην τσάντα, έλιωσε το γυαλί και το μπλε έγινε άσπρο. Η ομάδα της Coperni είδε την τσάντα μία ημέρα πριν από το fashion show και για αυτό και ο ενθουσιασμός που βγήκε στο βίντεο που έγινε viral, είναι ζωντανός και αληθινός”.
Trust the process
Στις 90 και πλέον ημέρες που μεσολάβησαν από την ημέρα που ανατέθηκε στον ίδιο και την ομάδα του η δημιουργία της τσάντας, μέχρι και την παρουσίασή της στην Εβδομάδα Mόδας στην Πόλη του Φωτός, προέκυψαν διάφορες δυσκολίες τόσο όσον αφορά στο σχέδιο όσο και αναφορικά με τη δημιουργία του υλικού. “Για να μπορέσουμε να την φτιάξουμε έπρεπε να κάνουμε κάποιες μετατροπές στο αρχικό σχέδιο γιατί έπρεπε οι διαστάσεις να είναι πραγματικές. Μειώσαμε μόλις ένα εκατοστό τη βάση της τσάντας, ενώ προσθέσαμε και μία μικρή τσέπη γιατί με αυτόν τον τρόπο καταφέραμε να ελαττώσουμε τον όγκο και να στεγνώσει πιο εύκολα. Στην αρχή η ομάδα του οίκου που ήταν υπεύθυνη για αυτό το έργο, δεν ήθελε να την προσθέσουμε, ωστόσο, τούς είπα ότι αν δεν το κάναμε, δεν θα αναλάμβανα το εγχείρημα. Τελικά είναι πιο όμορφο γιατί εκεί έχουμε λεπτότερα τοιχώματα και το γαλάζιο φαίνεται καλύτερα”. Πώς φτιάχνεται όμως αυτό το υλικό; “Η συνταγή και το know how έχουν έρθει από την Καλιφόρνια. Άρα φτιάχνεται χημικά. Λέγεται alcogel, αφαιρείς την αλκοόλη και μένει το silica aerogel. Δύο είναι οι παράγοντες από τους οποίους εξαρτώμαι για να το φτιάξω, το υλικό που έρχεται από τη Γερμανία και ο καιρός. Τα χημικά έρχονται στην Αθήνα με φορτηγό. Εκείνη την περίοδο που κάναμε τις δοκιμές για την τσάντα κάποιοι δρόμοι στην Ευρώπη είχαν κλείσει και έτσι καθυστέρησε πολύ το υλικό να έρθει. Ευτυχώς κατάλαβαν από την εταιρεία και τη μεταφορική τη σημαντικότητα να το έχουμε εγκαίρως και έτσι βοήθησαν για να προλάβουμε την προθεσμία διαφορετικά θα ήταν πολύ δύσκολο να είμαστε on time. Επίσης, το υλικό αυτό αν το αφήσεις πολύ καιρό χαλάει. Οπόταν πρέπει να είναι φρέσκο”.
Τσάντα – αγγελιαφόρος
“Το silica aerogel είναι ο μεγαλύτερος έρωτας της ζωής μου. Είναι ένας τρόπος να δείξω στον κόσμο το άυλο. Να δείξω ότι δεν είναι όλα ύλη, χρήμα και φαγητό. Είμαι ένας άνθρωπος που σκέφτομαι πάντα τον ουρανό και προσπαθώ να είναι καθαρότερος αφού αυτό είναι το ρούχο του πλανήτη. Αν τον καταστρέψουμε, θα καταστραφεί και ο πλανήτης. Η τσάντα Coperni δεν είναι σημαντική τόσο για τη χρήση της όσο για το γεγονός ότι είναι ο αγγελιαφόρος που φέρνει ένα μήνυμα sos. Save our sky. Φτιάξε καλύτερη ποιότητα ουρανού για να μπορείς να υπάρξεις και εσύ και οι γύρω σου. Με αυτήν την παρουσίαση της τσάντας μπαίνει ένα υλικό στην ιστορία του design. Τα νανοϋλικά ήδη υπάρχουν. Δεν τα βλέπουμε γιατί ακριβώς είναι νανοΰλη. Είναι το ξεκίνημα αυτή η τσάντα για κάτι που ούτε εμείς μπορούμε να το φανταστούμε. Γιατί το υλικό αυτό μπορεί να χρησιμοποιηθεί στην πολύ υψηλή τεχνολογία των διαστημοπλοίων και των δορυφόρων, αλλά μπορεί να είναι και στο καθημερινό μας ντύσιμο. Και είναι ωραίο που το λέει ένας καλλιτέχνης αυτό και όχι ένας επιστήμονας μεθοδολογίας. Άρα με τα νανοϋλικά μπορούμε ανάλογα με τις ανάγκες που έχει κανείς, να προγραμματίζει το υλικό του και να βγάλει αυτό που θέλει. Μπορεί να έχει ρούχα που να μη λερώνονται, να μην τσαλακώνονται, που να έχουν απωθητική ενέργεια στα υγρά και που να είναι φιλικά προς το περιβάλλον. Η τσάντα αυτή δείχνει τον δρόμο. Αν συνεχίσουμε έτσι, θα καταστρέψουμε εντελώς τον πλανήτη. Προλαβαίνουμε να μπαλώσουμε την τρύπα με νανοϋλικά και στον χώρο της μόδας και σε άλλους τομείς. Θα υπάρξουν πολλές αναζητήσεις από πολλούς σχεδιαστές και θα έχουμε πολλές νέες συνεργασίες. Και σε χρηστικά αλλά και διακοσμητικά αντικείμενα. Είναι αξιοσημείωτο ότι πήρα πρόσκληση να συμμετάσχω ως κεντρικός ομιλητής στο συνέδριο ενέργειας από το Department of Energy της Αμερικής. Άρα θα πάω να μιλήσω για έναν καθαρό ουρανό στους μεγάλους της ενέργειας”. Η δίκη του πηγή ενέργειας όμως ποια είναι; “Διαβάζω εκκλησιαστικά βιβλία που έγραψαν οι Πατέρες γιατί μιλάνε για τον Θεό, την πίστη, την ελπίδα, την αγάπη, το άυλο. Είναι αυτό που με εμπνέει και εμένα για να δίνω στους άλλους. Ο Θεός είναι η πηγή ενέργειάς μου και η πηγή της χαράς”.
Φωτογραφία: Μιχάλης Κυπριανού
